قدیمی‌ترین شیوه پخت نان در ایران | وقتی پخت سنگک مخصوص شهری‌ها بود | اشاره هرودوت به نان گندم خوردن کمبوجیه و ایرانیان
تاریخ انتشار: ۱۴ شهریور ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۹۳۵۴۶۰
به گزارش همشهری آنلاین، پختن نان از خمیر آرد دانه‌های غلات و حبوبات از سده‌های پیش از میلاد در ایران رواج داشته است. به احتمال فراوان واژه نان از واژه ایرانی کهن نَغَن به معنای برهنه گرفته شده و به مفهوم نان پختن در تنور به کار می‌رفته است.
تصاویری از شیوه پخت نان در سردشت استان آذربایجان غربی توسط زنان کرد را در ویدئو زیر ببینید:
قدیمی‌ترین شیوه نان پزی نیز پخت آن میان خُلواره و خاکستر بوده که هنوز هم میان برخی از مردم عشایری و روستایی بازمانده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
پخت نان در روستای صمدآباد استان گیلان را در ویدئو زیر ببینید:
مثلا، شماری از جغرافی‌نویسان سده چهار قمری به مصرف نان برنجی در میان بسیاری از خوزی‌ها (مردم بومی خوزستان) اشاره کرده‌اند. هرودوت از زبان فرستادگان کمبوجیه (حک ۵۳۰-۵۲۲ پ. م.) به نان گندم خوردن شاه و مردم ایران در دوره هخامنشیان اشاره می‌کند. ( ۱۵۴ Herodotus).
در همین دوره، برنج در ایران کشت می‌شده است و احتمالاً مردم برخی نقاط این سرزمین از آرد برنج نیز برای پختن نان استفاده می‌کرده‌اند (پورداود، ۵۱، ۵۷-۵۸). گندم ماده اصلی نان سفره ایرانیان بوده و هنوز هم هست. دانه‌های گیاهی دیگری هم جو، ذرت، چاودار، گاؤرس ( = ارزن) و بلوط بوده‌اند که ایرانیان از آنها نان می‌پخته‌اند.
نان‌ها را با توجه به شیوه پخت آنها به صورت خصوصی یا عمومی می‌توان به دو دسته نان‌های خانگی و نان‌های بازاری تقسیم کرد. نان‌های بازاری را در شهرها و برخی روستاها، در تنورهایی می‌پزند که معماری و شکل ساختمان‌شان نوع نان‌هایی که در آنها می‌پزند، با هم فرق می‌کنند. نان پزی‌های بازاری در شهرها را عموماً مردان می‌گردانند و نان پزهای روستاهای ایران، بیشتر زنان بوده و هستند.
نان لواش و تافتون و انواع نان‌های محلی دیگر و نان‌های روستایی که به «نان دهاتی» معروف بوده‌اند، از کهن‌ترین نان‌های سفره مردم ایران بوده و قرن‌ها پیش از شکل‌گیری نانوایی سنگک‌پزی و پختن نان سنگک در ایران، در خانه و به دست زنان روستایی و بعضاً شهری پخته می‌شده و جنبه تولید خانگی روستایی داشته است.
پس از گسترش روستاها، این نوع نان‌ها از خانه و روستا به بازار و و شهر راه یافت و به صورت تولید انبوه درآمد و پخت آنها هم بیشتر به دست مردان افتاد.
سنگک‌پزی، خلاف تافتون و لواش‌پزی از پیشه‌های وابسته به شهر و از اختصاصات زندگی شهرنشینی بوده است. نطفه این پیشه در شهر بسته شد و هم‌زمان با گسترش شهرها و بازارهای شهری در ایران به رشد و بالندگی رسید، اما روشن نیست که در چه زمان و نخستین بار در کدام یک از شهرهای ایران سنگک‌پزی شکل گرفته است. ابهام در تاریخ پیدایی صنعت نان سنگک‌پزی همچون سایر موضوعات مربوط به بیشتر دستاوردهای صنایع و هنرهای بومی و سنتی مردم ایران، به سبب بی‌توجهی و بی‌رغبتی مورخان و نویسندگان قدیم به فرهنگ عامه و اینگونه مسائل اجتماعی و فرهنگی و شیوه زندگی عامه مردم بوده است.
در شهرهای ایران، به ویژه تهران، پختن انواع نان‌ها از دوره قاجار به این سو در بازارها معمول بوده و مطبوع‌ترین و پرطرفدارترین این نان‌ها هم، نان سنگک، تافتون، لواش و در نیم قرن اخیر نان بربری بوده است.
ایرانیان نان را برکت خدا می‌دانند، زیرا این ماده در برنامه‌های غذایی آنان نقش بسیار مهمی داشته و دارد. نان، اصلی‌ترین خوراک سفره ایرانی بوده و در مواقعی خاص به جای بشقاب، قاشق، دستمال و لفاف به کار می‌رفته است.
مثلا غذا را به جای ریختن در بشقاب، روی نان می‌ریزند و می‌خورند؛ به جای قاشق، لقمه را با تکه‌ای نان برمی‌دارند و دردهان می‌گذارند؛ چربی انگشتان دست و دور لب و دهان را با نان پاک می‌کنند؛ کباب و گوشت کوبیده را لای نان می‌پیچند و می‌خورند و هنگام سفر با خود همراه می‌برند. نان را مثل کاغذ لفافه می‌کنند و قطعات پنیر یا برخی میوه‌ها را در آن می‌پیچند.
منبع: کتاب آشپز و آشپزخانه
کد خبر 702076 منبع: همشهری آنلاین برچسب‌ها نانمنبع: همشهری آنلاین
کلیدواژه: گندم نان سنگک پزی نان ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۹۳۵۴۶۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
بزرگداشت روز ملی خلیج فارس در واقع تکریم هویت ملی ایرانیان است
به گزارش خبرگزاری مهر، حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه کشورمان با انتشار پیامی روز ملی خلیج فارس را تبریک گفت.
متن این پیام به شرح زیر است:
بسمه تعالی
«روز ملی خلیج فارس»
مایلم مراتب خرسندی خود برای برگزاری مراسم گرامیداشت روز ملی خلیج فارس را ابراز نمایم. بزرگداشت این روز مهم، در واقع تکریم هویت ملی ایرانیان به شمار می‌آید، لذا این روز بزرگ را به حضار محترم و همه ایرانیان تبریک می‌گویم.
خلیج فارس نامی جاودانه و میراثی جهانیست. در تاریخ ایران دهم اردیبهشت روزی است که یادآور از خودگذشتگی‌های مردمانی دلاور که با مجاهدت خود، پایان اشغال و استعمار پرتغالی بر سواحل جنوبی را پس از سال‌ها رقم زدند.
خلیج‌فارس پهنه بی‌نظیر مواصلاتی میان اروپا، آفریقا، آسیای جنوبی و جنوب شرقی است و از نظر راهبردی، بخشی از یک نظام ارتباطی مهم جهانی می‌باشد که اقیانوس اطلس، دریای مدیترانه، دریای سرخ و اقیانوس هند را در بر دارد. اهمیت خلیج فارس در ابعاد تاریخی، تمدنی، جغرافیایی، فرهنگی و از جهات گوناگون اقتصادی، سیاسی، حمل‌ونقل، انرژی و ژئوپلیتیک از توضیح و تکرار بی‌نیاز است. به همین دلیل است که اهمیت این پهنه آبی در سراسر جهان بسیار قابل توجه است.
در نگاه و باور جمهوری اسلامی ایران، امنیت مقوله‌ای پیچیده، متکثر، چند بعدی و تفکیک ناپذیراست که صرفاً با همکاری دست جمعی و از طریق تقویت پیوندها و ایجاد سازوکارهای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی محقق خواهد شد. در همین راستا معتقدیم امنیت خلیج فارس فقط با مشارکت تمامی کشورهای ساحلی تامین خواهد شد و در این مسیر، استثناء و تجاهل نسبت به هیچکدام از کشورها پذیرفته نیست و جمهوری اسلامی ایران در زمینه ارائه پیشنهاد و ابتکار در این حوزه‌ها، همواره پیش‌قدم بوده است.
جمهوری اسلامی ایران با توجه به ارزش‌ها و پیوندهای مشترک با مردم منطقه همواره در کلیه زمینه‌ها از پدیده‌های زیست محیطی و گردشگری گرفته تا امنیت نظامی و روابط اقتصادی آماده همکاری و در اختیار قرار دادن ظرفیت‌ها و مزیت‌های خود در مسیر توسعه پایدار خلیج فارس بوده است. مایلم مجدداً تاکید کنم کشورمان با برخورداری از ظرفیت‌های گسترده خدادادی و کسب پیشرفت‌های گسترده در عرصه‌های مختلف، آمادگی دارد تا این دستاوردها را در خدمت به صلح، ثبات، توسعه و پیشرفت منطقه و ارزش‌های مشترک دیرپای آن قرار دهد.
هرچند نام خلیج فارس با ایران و ایرانی عجین شده اما درعین حال خلیج فارس محملی برای همسایگان ابدی و خانه‌ای برای همه ملت‌های پیرامون آن است. از همین رو، دولت سیزدهم در راستای سیاست خارجی متوازن، دیپلماسی پویا و تعامل هوشمند و نصب‌العین قرار دادن سه اصل عزت، حکمت و مصلحت، بازتعریف و بازتنظیم روابط با همسایگان را مد نظر قرار داد و نه در شعار بلکه در عمل نشان داد که مجدانه به دنبال تبدیل خلیج فارس به گرانیگاه سیاست همسایگی و صلح و ثبات در منطقه از راه تعامل و گفتگو بین دو ساحل این گستره آبی است.
حضار گرانقدر؛ یک ویژگی مهم که وجه شناسه امروز برای خلیج‌فارس به شمار می‌رود، روحیه مبارزاتی ساحل‌نشینان سلحشور آن است که اشغال و حضور بیگانگان را برنمی‌تابند. بخش اعظم نابسامانی‌های موجود در خلیج فارس به واسطه دخالت و حضور قدرت‌های خارجی در منطقه بوده که درک سطحی، برداشتی نادرست و منفعت محور از تحولات آن دارند. دخالت و نقش‌آفرینی کشورهای فرامنطقه‌ای نه تنها موجب ثبات و امنیت مردمان این دیار نشد، بلکه مسیر همکاری‌های مسالمت‌آمیز را به مواجهه و واگرایی سوق داد.
در حالیکه آمریکا و غرب به دنبال فروش تسلیحات بیشتر و متنوع‌تر به کشورهای منطقه هستند، جمهوری اسلامی ایران با اتکاء به نفس، عقلانیت سیاسی، رفتار مسولانه و روابطی مودت‌آمیز به دنبال اتصال جنوب این پهنه تاریخی به آسیای میانه، قفقاز و دریای سیاه بوده تا منافع همه ملت‌های منطقه را مورد توجه قرار دهد. ایران، به عنوان یک کنشگر بزرگ و توانمند، با تکیه بر ظرفیت‌های عظیم خود و ایمان به توانمندی‌های نهفته در خلیج فارس و داشته‌های کشورهای این حوزه، برای کمک به پیشرفت و تعالی ملل مسلمان منطقه اطمینان کامل دارد. فراموش نکنیم ما با همه تمایزها و تفاوت‌های فرهنگی، زبانی، نژادی، مذهبی و فکری قرنهاست در کنار یکدیگر زیست مشترک داشته‌ایم و به یقین برای نسل‌های آینده نیز باید سرنوشتی مشترک توام با همزیستی مسالمت‌آمیز و همبستگی اجتماعی را به ودیعه بگذاریم.
اینک با درک و مطالعه این تجربه، جمهوری اسلامی ایران بر آن است تا در مشورت و همکاری با همسایگان خود یک الگوی بومی برای ثبات و امنیت منطقه استراتژیک غرب آسیا را پیشنهاد کند. در این خصوص وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران آمادگی آن را دارد تا در همفکری و جلب نظرات سازنده مراکز مطالعاتی و اندیشمندان صاحب نام کشورهای منطقه، نگرش مفهومی مورد نظر را غنا بخشد.
امروز در حالی نام جاودان خلیج فارس را گرامی می‌داریم که تحولات مهمی در اطراف ما به ویژه در شامات که ارتباط تاریخی با خلیج فارس دارد در جریان است. قطعاً دفاع از فلسطین و فروکاستن از آتش افروزی رژیم صهیونیستی تاثیرات مثبتی در منطقه مهم و حساس خلیج فارس نیز خواهد داشت.
در مقام وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران، امید آن دارم خلیج فارس همواره امن، با ثبات و پر رونق محیطی برای آرامش مردمان شمال و جنوبش باشد.
باور دارم این همایش با حضور و مشارکت فعالانه همه صاحب نظران و اندیشمندان و با ارائه بحث‌های مستدل و تبادل نظر همه جانبه به اهداف والای خود که همانا تقویت منافع ملی و هویت فرهنگی و تاریخی ایران و صیانت از آن است، دست خواهد یافت.
در پایان از همه دست اندرکاران این مراسم بخصوص محققان و اساتید گرانقدر که در پاسداشت این روز بزرگ همت گماشته‌اند سپاسگزاری می‌کنم.
حسین امیر عبداللهیان
وزیر امور خارجه
اعلام محدودیت های ترافیکی پایان هفته در جاده های شمالی کشور